Thăm bà Hà Giang (KQ)

Thắp nén nhang cho ông.

Nung nấu ý tưởng cùng nhà báo trẻ Tô Lan Hương (Phụ san Đang Yêu của Phụ nữ Thủ đô) đi viết về các lão thành cách mạng cùng gia đình, chiều qua hẹn chị Lượng (con riêng của bác Trần Xuân Độ). Chị dặn, bà tỉnh táo nhưng hơi khó nghe, phải nói to và không thích kể về mình (vì con nhiều người đáng viết hơn!). Chị hứa sẽ thuyết phục mẹ nhưng sợ là khó. Sáng nay khi chú cháu lên đường cũng xác định như thế với Hương.
Chả nhớ số nhà, đi theo trí nhớ. Anh Nguyễn Văn Anh (chồng chị Lượng. Hai anh em từng học cùng đại đội C153 ở Đại học quân sự nên chả lạ gì) ra mở cửa. Chị Lượng rồi bà từ trong nhà ra. Mừng rỡ vì thấy bà còn khỏe, đẹp, mái tóc bạc phơ. Bà nhận ra: Thằng Quốc đấy à?


Khi bà đã tin.



Bà say sưa đọc bài viết về 2 bạn mình.

Ngồi xuống ghế, bà bảo: "Cô năm nay 96 rồi...". "Ôi, cô già hơn mẹ cháu à? Mẹ cháu còn sống mới 92". "Ừ, tao khai lí lịch cũng 92 nhưng thật ra... Dạo này yếu lắm, đi viện suốt, quên nhiều rồi...".
Chợt nhớ phải tặng bà bài Hương viết về ông Bình, bà Hưng vừa mới đăng; vội xin phép phi về lấy. "Để 2 bà cháu tâm sự. Em về nhà 15', quay lại ngay", nói vậy với chị Lượng. Trở lại, hỏi Hương thấy bà tâm sự cũng kha khá. (Thế là mừng. Chị Lượng bảo, nếu quý ai là bà cứ rỉ rả tâm sự, kể lại nhiều chuyện cũ).





Đảng, Nhà nước không quên công trạng của ông bà.

Có tờ báo trên tay, bà chỉ vào tấm ảnh cả nhà: "Ông Bình đây, bà Hưng đây. Còn đây là con nuôi...". Bà cười: "Ngày mẹ cháu gửi Công sang sống với cha Bắc Kinh cho cha đỡ buồn. Nhưng ông Bình lại thương ông bạn già (bác Độ sinh 1896) và cô không có con nên gửi Công sang Bình Nhưỡng. Cha cháu quý hóa quá, dám hy sinh cho bạn bè! Ông bảo: "Tôi cho anh chị thằng Công làm con nuôi". Thật cảm phục trí nhớ của bà ở tuổi này.
Bà lần lượt hỏi thăm từng đứa từ Yên Hồng, Kháng Chiến đến Thắng Lợi, Kiến Quốc, Hữu Nghị, Hạnh Phúc, Việt Trung. Đặc biệt hỏi: Công Vượng dạo này làm ăn ra sao (bà có ý sốt ruột vì mấy năm trước khi bắt đầu khủng hoảng thấy Công khó khăn), nhà giờ ở đâu, thằng Hùng, thằng Quang thế nào...? Bà không quên hỏi thăm cô Tâm, chú Phú: 

- Cô, chú ấy tốt lắm, theo cha mẹ cháu mấy chục năm trời. Chú thím Phú thì cô hay gặp ở Bắc Kinh.
- Vâng, chú theo cha cháu từ 1947. Sau 1956 về Kiến An với vợ được 3 năm thì cha cháu đi sứ nên gọi lên. Sau này khi chỉ có 2 anh em, cha cháu cứ đùa: "Chú phục vụ tốt lắm, thay bà Hưng chăm sóc tôi. Có lẽ chú phải đi với tôi đến cuối đời". Ai dè, thế thật. Ngày chú mất ở Quảng Ninh, 2 anh em Nghị, Trung xuống đưa chú. Còn ngày bà Tâm mất, anh em cháu từ trong Nam kéo ra chịu tang và đưa bà về quê ở Quỳnh Côi, Thái Bình. Cũng gần chục năm rồi.
- Các cháu thế là biết sống. Cô còn nhớ Kiến Quốc cưới Vân Anh, cô và anh Anh cùng đi dự, gặp đủ các cháu.
Chị Lượng nhớ lại: "Sau ngày ông mất (103 tuổi) mấy năm, nghe anh Kháng Chiến nói ông Bình được truy tặng Huân chương HCM vào 2001, anh khuyên gia đình nên "làm thủ tục" cho ông". Nay trên tường thấy Huân chương này. Còn bà sau này được trao tặng Huân chương Độc lập hạng Nhất.
Anh Văn Anh thì khoe: "Ông có huy hiệu 60 năm tuổi Đảng, bà thì hơn - huy hiệu 65 năm. Cả nhà cố gắng để bà sống trăm tuổi, để nhận huy hiệu 70 năm tuổi Đảng".
Chuyện ông, chuyện bà thật nhiều; tin là với "tay nghề" của Lan Hương sẽ có bài hay trên mặt báo.

Chụp được kỉ niệm thời gian cuối của ông.