Cơ sở cách mạng ở Cổ Tiết với bác Trần Tử Bình

CÔ SÔÛ CAÙCH MAÏNG ÔÛ COÅ TIEÁT

VÔÙI BAÙC TRAÀN TÖÛ BÌNH

GS. TS Ñoã Long[1]

Baùc Traàn Töû Bình ñaõ gaây döïng vaø phaùt trieån phong traøo caùch maïng ôû queâ höông toâi – xaõ Coå Tieát, huyeän Tam Noâng, tænh Phuù Thoï. Sau 4 naêm thöû thaùch, ñeán naêm 1942, cha toâi laø Ñoã Vaên Moâ - ñaõ ñöôïc baùc Bình keát naïp vaøo Ñaûng Coäng saûn Ñoâng Döông, trôû thaønh ñaûng vieân ñaàu tieân taïi vuøng taây nam cuûa tænh nhaø vaø naêm 1948 ñaõ tham gia Ban chaáp haønh Tænh uûy tænh Phuù Thoï. Hai söï kieän naøy gaén lieàn vôùi coâng taùc ñaøo taïo, boài döôõng caùn boä cuûa baùc Bình. Chính baùc laø ngöôøi ñaõ truyeàn ñaït cho cha toâi nhöõng vaán ñeà veà lyù luaän vaø thöïc tieãn cuûa coâng taùc xaây döïng Ñaûng vaø veà tính Ñaûng, veà coâng taùc vaän ñoäng quaàn chuùng vaø xaây döïng löïc löôïng caùch maïng. Nhöõng kieán thöùc raát quyù baùu naøy giuùp cha toâi laøm toát nhöõng chöùc traùch - bí thö huyeän uûy Tam Noâng, bí thö huyeän uûy Thanh Sôn, bí thö Mai Ñaø (tröïc thuoäc Lieân khu Vieät Baéc). Ngoaøi gia ñình toâi coøn coù caùc hoä khaùc nhö: cuï Buû Chính, cuï Chöùc, oâng Phaùi, oâng Dò, oâng Heã… cuõng laø nhöõng cô sôû nuoâi giaáu baùc Bình qua nhöõng naêm thaùng trong thôøi bí maät.

Moät trong nhöõng aán töôïng saâu saéc nhaát ñoïng laïi trong caùc gia ñình neâu treân, cuõng nhö trong loøng nhaân daân Coå Tieát laø tình caûm thaém thieát cuûa baùc Bình ñoái vôùi moïi ngöôøi vaø tình caûm noàng naøn cuûa nhaân daân ñoái vôùi baùc. Ñoù laø söï hoøa quyeän ñeán nhuaàn nhuyeãn giöõa tình caûm yeâu nöôùc, tình caûm daân toäc, tình caûm giai caáp vôùi tình caûm con ngöôøi ñoái vôùi con ngöôøi. Baùc laø moät tín ñoà Thieân Chuùa giaùo, coù nhöõng hieåu bieát veà ngheà y, sôùm gia nhaäp Ñaûng töø nhöõng ngaøy môùi thaønh laäp, tuy coøn raát treû nhöng ñaõ daán thaân trong phong traøo coâng nhaân. Coù nguoàn goác töø noâng daân, neân baùc Bình ñoàng caûm raát saâu saéc vôùi nhöõng taàng lôùp ñoùi khoå nhaát, bò chaø ñaïp, aùp böùc, boùc loät nhieàu nhaát.

Tình caûm cuûa baùc luoân gaén lieàn vôùi nhöõng bieåu hieän cuï theå. Qua nhöõng maåu chuyeän keå laïi cho thaáy baùc khoâng chæ hieåu saâu saéc cuoäc soáng cuøng cöïc cuûa ngöôøi daân, hoï tuùng baán nhö theá naøo, ai oám ñau beänh taät, ai caàu thöïc tha phöông, ai laø daân nguï cö, maø coøn bieát raát roõ ñaëc ñieåm töøng lôùp ngöôøi, taâm tö, tính caùch moãi ngöôøi. Hoï chuoäng gì vaø gheùt gì, nguyeän voïng gì laø chaùy boûng nhaát ñoái vôùi hoï, nieàm tin vaø lyù töôûng cuûa hoï höôùng veà ñaâu? Töø moät xöù uûy Baéc Kyø giaû laøm ngöôøi nguï cö, laønh hieàn soáng giöõa daân nguï cö, baùc ñaõ cuøng moïi ngöôøi khai hoang, phuïc hoùa, cuoác ñaát taêng gia, ñeàu ñaën sôùm hoâm cuøng giaùo daân ñeán Nhaø thôø caàu nguyeän. Ai beänh taät oám ñau baùc cho thuoác, ai gaëp khoù khaên hoaïn naïn, chaúng keå löông hay giaùo, heã giuùp ñöôïc gì laø baùc saün saøng, chaúng bao giôø töø nan. Naêm 1949, giaëc Phaùp chieám ñoùng queâ toâi, gaëp baø cuï Chính taûn cö taïi Thaùi Nguyeän, thaáy gia ñình tuùng thieáu, baùc trai vaø baùc gaùi Nguyeãn Thò Höng ñaõ veùt nhöõng ñoàng tieàn sinh hoaït phí cuoái cuøng ñeå bieáu cuï.

Sau khi nhaän baèng toát nghieäp ñaïi hoïc ôû Baéc Kinh (Trung Quoác) toâi vaø Löông Thuùy Bình (con gaùi baùc Löông Khaùnh Thieän, sau naøy laø ñaïi taù) ñöôïc baùc Bình cho goïi ra Söù quaùn. Chieàu toái, baùc baûo ôû laïi aên côm, nhöng luùc ngoài vaøo baøn, chæ coù hai chuùng toâi vôùi caùc moùn thònh soaïn. Toâi hoûi xem baùc ñaõ aên côm toái chöa thì ñöôïc bieát baùc ñaõ duøng côm thöôøng nhö caùc caùn boä trong Söù quaùn. Toái ñeán, ñöôïc noùi chuyeän vôùi baùc, toâi maïo muoäi hoûi:

- Thöa baùc, nieàm vui lôùn nhaát trong ñôøi baùc cho ñeán nay laø gì?

Khoâng caàn suy nghó, baùc traû lôøi ngay:

- Thaùng 3 naêm 1945, baùc cuøng moät soá ñoàng chí vöôït nguïc Hoûa Loø thaønh coâng vaø sau ñoù maáy thaùng cuøng ñoàng chí Nguyeãn Khang tröïc tieáp laõnh ñaïo thaéng lôïi Toång khôûi nghóa ôû Haø Noäi, goùp phaàn laøm neân kyø tích cuûa Caùch maïng Thaùng Taùm. Ñoù laø nhöõng nieàm vui lôùn nhaát trong ñôøi baùc.

Caøng veà sau toâi caøng caûm nhaän saâu hôn raèng nieàm vui cuûa moät chieán syõ caùch maïng chaân chính bao giôø cuõng gaén lieàn vôùi caùi chung cuûa ñaát nöôùc, cuûa daân toäc. Caùc chieán syõ aáy coù moät tinh thaàn töï troïng, töï toân raát cao, khoâng heà sôï tuø ñaày, xieàng goâng, tra taán, duõng caûm hy sinh, ñaët söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc leân tröôùc heát vaø treân heát, töï yù thöùc raát saâu veà söï toàn taïi cuûa mình, veà leõ soáng cuûa caù nhaân mình, khoâng bao giôø haï thaáp nhaân phaåm vaø giaù trò laøm ngöôøi cuûa mình.

Moãi caâu chuyeän cuûa baùc ñoái vôùi chuùng toâi ñeàu mang tính giaùo duïc saâu saéc, keå caû nhöõng ñieàu bình thöôøng coù theå deã chaáp nhaän nhö moät söï thaät hieån nhieân trong sinh hoaït haøng ngaøy. Toâi khoâng khoûi ngaïc nhieân khi baùc noùi: “Xöa nay baùc chöa heà vay nôï ai bao giôø”. Tieãn bieät chuùng toâi tröôùc khi veà nöôùc, baùc caên daën: “Coá gaéng hoaøn thaønh nhieäm vuï thaät toát!”, “Haõy hoïc taäp suoát ñôøi, hoïc lyù luaän, hoïc thöïc tieãn! Thöïc tieãn seõ cho caùc chaùu nhieàu baøi hoïc quyù giaù”.

Tình caûm caùch maïng, tình caûm con ngöôøi cuûa baùc nhö ñöôïc lan truyeàn, ñöôïc haáp thuï ôû baùc gaùi vaø ôû taát caû nhöõng ngöôøi con cuûa hai baùc. Naêm 1967, baùc trai maát, gia ñình toâi maát ñi moät tình caûm lôùn. Bieát nguyeän voïng ñöôïc hoïc taäp tieáp cuûa toâi laø chính ñaùng, baùc gaùi ñaõ giuùp toâi vöôït qua nhieàu khoù khaên, trôû ngaïi. Khi thaáy toâi khoâng coù ñieàu kieän hoïc taäp chính quy theâm moät chuyeân ngaønh nöõa, baùc khuyeân toâi haõy hoïc taïi chöùc. Hoïc xong, baùc giuùp toâi vaän duïng nhöõng trí thöùc tieáp thu ñöôïc trong thôøi gian tu nghieäp ôû nöôùc ngoaøi. Luùc toâi baûo veä thaønh coâng luaän aùn tieán só, baùc lieàn chuùc möømg vaø bieåu döông toâi trong moät laàn gaëp gôõ con em caùn boä taïi nhaø baùc. Chaúng rieâng toâi, nhieàu baïn laø con em caùc gia ñình coù coâng vôùi nöôùc ñeàu ñöôïc hai baùc chaêm lo, chæ baûo ñeå hoïc taäp toát vaø coâng taùc toát, xöùng ñaùng vôùi truyeàn thoáng cuûa cha anh.

Ñoái vôùi nhaân daân Coå Tieát queâ toâi trong moïi thôøi kyø, baùc Traàn Töû Bình, baùc Nguyeãn Thò Höng bao giôø cuõng laø ngöôøi anh, ngöôøi chò, ngöôøi baùc, ngöôøi coâ ñaùng kính. Ñoù laø nhöõng nhaân caùch lôùn theå hieän khoâng chæ ôû baûn lónh chính trò, ôû naêng löïc caûm hoùa quaàn chuùng, maø coøn ôû taùc phong giaûn dò, khieâm nhöôøng, ngay thaúng, chaân thaønh, luoân luoân ñöùng veà phía leõ phaûi, ñöùng veà phía nhöõng ai thieät thoøi nhaát, ñoäng vieân hoï, vöïc hoï daäy, naâng hoï leân ñeå cuøng ñi treân con ñöôøng tranh ñaáu. Cöù sau moãi giai ñoaïn caùch maïng hoaëc tröôùc khi nhaän moät nhieäm vuï môùi, hai baùc ñeàu veà thaêm laïi nhöõng ngöôøi ñuøm boïc, cöu mang mình.

Sau Caùch maïng Thaùng Taùm, baùc trai trôû laïi Coå Tieát thì meï toâi ñaõ qua ñôøi. Chia buoàn vôùi cha toâi, baùc noùi: “Toâi nhôù maõi moät saùng sôùm, trôøi coøn nhaù nhem, tröôùc khi xuoáng ñoø qua soâng Hoàng sang Laâm Thao, chò aáy vöøa môøi toâi aên ít côm nguoäi ñoän ngoâ, raéc ít muoái vöøng trong moät chieác raù nhoû, vöøa laáy vaït aùo lau nöôùc maét, ngheïn ngaøo chuùc toâi leân ñöôøng may maén, sôùm trôû veà sau ngaøy thaéng lôïi! Baây giôø toâi veà thì chò ñaõ vónh vieãn ra ñi.” Chuyeän buoàn coù, chuyeän vui coù, nhöng vui bao giôø cuõng nhieàu hôn, lôùn hôn.

Ñaõ 60 naêm coù leû, keå caû luùc coøn trong boùng toái, moãi laàn baùc Bình veà queâ toâi laø moät laàn coù theâm nhöõng nieàm vui môùi - vui thaéng lôïi, vui thaønh coâng, vui hoäi ngoä. Gia ñình naøo cuõng muoán ñöôïc öu tieân môøi baùc veà nhaø mình chæ coát ñeå cuøng aên moät böõa côm möøng haïnh phuùc chieán thaéng. Muoán cho nieàm vui cuûa moãi nhaø ñöôïc troïn veïn hôn, “coâng baèng” hôn, cha toâi ñeà nghò “caùc gia ñình coù gì goùp naáy, ta cuøng aên chung”. Theá laø töø aáy nhöõng buoåi lieân hoan möøng ñoùn baùc Bình, baùc Höng ñeàu ñöôïc toå chöùc trong khoâng khí vui veû ñoaøn vieân cuûa taát caû moïi ngöôøi.

Hoâm nay, daãu keû maát ngöôøi coøn, nhöng tình caûm caùch maïng trong saùng cuûa baùc Traàn Töû Bình daønh cho queâ toâi, cuõng nhö tình caûm chaân thaønh cuûa caùc gia ñình queâ toâi daønh cho baùc chaéc chaén seõ coøn ñoïng laïi nhö nhöõng daáu aán khoâng theå môø phai trong taâm trí nhieàu ngöôøi, khi chuùng ta ñang tieáp tuïc ñi tôùi treân con ñöôøng môùi vôùi khoâng ít thaùch thöùc vaø cuõng khoâng ít thôøi cô.

Ñ.L

---

---

[1] Vieän tröôûng Vieän Taâm lyù hoïc - Vieän Khoa hoïc xaõ hoäi Vieät Nam.